Karmienie psa – czyli jak i czym karmić psa?

Karmienie psa

Prawidłowa i zbilansowana dieta to podstawa zdrowia każdego psa. Nie bez powodu istnieje powiedzenie, że jesteśmy tym, co jemy, a na pewno jakość życia jest mocno uzależniona od diety. Na rynku dostępnych jest mnóstwo różnych karm dla psów, jak również istnieją alternatywy w postaci diety domowej. Bardzo ważną kwestią jest, aby wiedzieć, jak prawidłowo żywić swojego psa, co pozwoli naszemu pupilowi żyć długo i szczęśliwie.

Czym karmić psa?

Jako właściciele psów mamy dwa rozwiązania, w kwestii żywienia naszych czworonogów. Pierwsza to gotowa karma, a druga to dieta domowa np. dieta BARF. Jeśli decydujemy się na karmę gotową to głównie mamy do wyboru karmę mokrą, półwilgotną lub karmę suchą. Ja zawsze zalecam moim klientom dobrą karmę mokrą. Wysokomięsna karma mokra jest w zdecydowanie mniejszym stopniu przetworzona w przeciwieństwie do karmy suchej oraz zawiera mniej węglowodanów. Pamiętajmy, że psy to zwierzęta mięsożerne, więc podstawą ich diety powinno być białko zwierzęce, a nie białko roślinne, czy węglowodany. Dodatkowo karma mokra zawiera znacznie wyższą wilgotność, co pozytywnie wpływa na funkcjonowanie nerek u psa.

Technika produkcji karm suchej sama w sobie wymaga zastosowania w niej białek roślinnych. Proces produkcyjny karmy suchej w postaci ciastek czy granulek wymaga wysokoglutenowych receptur, aby uzyskać odpowiedni kształt i sztywność produktu.

Wybierając odpowiednią karmę dla psa, zawsze musimy dokładnie przeanalizować jej skład. Dobrej jakości karma dla psa ma szczegółowo rozpisany skład oraz na pierwszym miejscu w składzie zawarte jest dobrze strawne białko zwierzęce. Z tego też powodu taka karma powinna przede wszystkim składać się w głównej mierze z mięsa mięśniowego, podrobów, ewentualnego dodatku owoców i warzyw oraz odpowiedniej suplementacji.

Czy można karmić psa resztkami ze stołu?

Czasy, kiedy to naszego pupila żywiło się tym, co zostało po naszym obiedzie już dawno minęły. Wiedza z zakresu prawidłowego żywienia zwierząt jest coraz to większa i lepiej dostępna. Psów nie powinno się żywić resztkami ze stołu głównie z tego powodu, że zawarte w potrawach przyprawy są dla nich szkodliwe. Nawet jeśli nie przyprawialibyśmy naszych potraw, to i tak taki posiłek nie byłby odpowiednio zbilansowany dla psa i nie pokryje wszystkich potrzeb pokarmowych.

Innym nawykiem jest podawanie ugotowanych kości, które nam zostały na talerzu. Jest to bardzo niebezpieczne dla psów, ponieważ taka ugotowana kość, może zatkać układ pokarmowy psa, albo nawet przebić ściany narządów, co grozi bardzo poważnymi konsekwencjami, a nawet śmiercią. Weterynarze bardzo często przestrzegają przed podawaniem kości psu, ale należy dodać, że prawdziwe niebezpieczeństwo stanowią gotowane kości. One pod wpływem obróbki termicznej stają się kruche i łamiąc się, pozostawiają bardzo ostre brzegi.

Sytuacja ta nie dotyczy kości surowych, które bardzo często stosuje się w diecie BARF. Surowe, mięsne kości są elastyczne i miękkie, przez co nie zagrażają psu i są dobrze trawione. Dzieje się tak dzięki mocno kwaśnemu środowisku w żołądku psa nawet na poziomie pH = 1. Należy jednak pamiętać, że kości powinny być dostosowane, szczególnie rozmiarowo do możliwości psa. Nie mogą to być również kości nośne dużych zwierząt. Odpowiednia kość dla psa powinna być z okalającym ją mięsem.

Pamiętajmy, że psy jako zwierzęta mięsożerne mają zupełnie inaczej zbudowany układ pokarmowy w przeciwieństwie do nas ludzi, dlatego też to, co my spożywamy, nie jest ani wystarczające, ani odpowiednie dla psów. Historie, że niektóry psy żywione resztkami ze stołu dożywają sędziwego wieku, nie są żadnym dowodem na poprawność tego rodzaju diety. Pamiętajmy, że objawów chorobowych u zwierząt nie widać na pierwszy rzut oka, a niektóre z psów doskonale je maskują. Dlatego istotna jest również jakość życia naszych czworonogów.

Dieta BARF – podstawowe informacje

Dieta BARF to z angielskiego Biologically Apropriate Raw Food co oznacza biologicznie odpowiednie surowe jedzenie. Jest to rodzaj diety, który w ostatnim czasie rośnie na popularności. Dieta BARF opiera się głównie na żywieniu psów surowym mięsem, podrobami, kośćmi, suplementami oraz dodatkiem owoców i warzyw.

Zdecydowanym plusem tej diety jest to, że jest ona zbliżona do tego, czym żywiłby się nasz pupil w naturze oraz fakt, że sami wybieramy poszczególne składniki, z których kolejno komponujemy posiłek. Do tworzenia posiłków BARF wykorzystujemy mięso nadające się do spożycia przez ludzi, co automatycznie stanowi przewagę nad karmami komercyjnymi. Dieta BARF jest bardzo dobrze strawną dietą. W odpowiednio skomponowanym przepisie psiak dostaje wysoko wartościowy posiłek, który pokrywa wszystkie jego zapotrzebowania na składniki pokarmowe. Można również do posiłków włączyć dodatkową suplementację, która np. wzmacnia odporność czy kondycję sierści naszego pupila.

Zanim zdecydujemy się na ten rodzaj diety, musimy nabyć odpowiedniej wiedzy i się przygotować. Pamiętajmy, że tutaj sami wszystko dopasowujemy indywidualnie pod psa, tak więc nie dostajemy gotowca, jak w przypadku karmy komercyjnej. Przede wszystkim należy wyliczyć zapotrzebowanie psa na składniki pokarmowe oraz dopasować porcje do możliwości zwierzęcia. Psy będące na diecie, którą komponujemy sami, powinny regularnie mieć badaną krew, aby dietę dopasowywać pod ich potrzeby.

Warto również wiedzieć, że istnieją przeciwwskazania do stosowania diety surowej u psów z niektórymi dolegliwościami zdrowotnymi, np. chorobami trzustki. Wokół diety BARF krąży niestety wiele mitów, które zniechęcają właścicieli psów do jej stosowania. Jednak należy pamiętać, że wiele z nich jest wyssana z palca bez podstaw naukowych. Osobiście jestem zwolennikiem tego rodzaju diety i jeśli nie ma przeciwwskazań to często ją zalecam.

Jaka karma dla psa?

Dobra karma dla psa powinna być przede wszystkim zbilansowana i pożywna. Psy jako zwierzęta mięsożerne, w głównej mierze powinny spożywać mięso. Białko zwierzęce to podstawowy składnik pokarmowy i budulcowy psiego organizmu. Z tego też powodu powinniśmy unikać karm zawierających w sobie zbędne wypełniacze jak np. zboża. Obecność zbóż oraz nadmiernej ilości węglowodanów w diecie psa przyczynia się do wystąpienia wielu dolegliwości chorobowych. Najczęściej są to różnego rodzaju alergie, cukrzyca, czy otyłość.

Wybierając karmę dla naszego pupila, analizujmy skład danego produktu. Dobra jakościowo karma na pierwszym miejscu zawiera mięso mięśniowe, a kolejne są podroby. Mięso mięśniowe powinno być podstawą diety psów. Podroby natomiast stanowią źródło wielu niezbędnych witamin i minerałów. Niewielki dodatek warzyw w karmie może przyczynić się do lepszego pasażu jelitowego u psów oraz pobudzenia układu pokarmowego do działania.

Na rynku możemy znaleźć wiele wysokomięsnych karm mokrych dla psów, które stanowią bardzo dobrą alternatywę dla diety BARF. Należy jednak pamiętać, że ich jakość nigdy nie będzie taka, jak diety przygotowywanej samemu.

Ile powinien jeść pies?

W naturze dziko żyjący przodkowie psów kierowali się głównie głodem, który regulował, ile pokarmu powinni zjeść, aby zaspokoić zapotrzebowanie na pożywienie. Obecnie psy są uzależnione od ludzi i to my decydujemy, ile nasz pies będzie jadł. Każdy pies jest inny i do każdego należy podejść indywidualnie. To ile powinien jeść pies, jest związane m.in. z tym jaka jest jego aktywność, jaka jest jego waga idealna oraz przemiana materii. Dlatego nie ma jednego schematu, który sprawdziłby się dla każdego psa.

Można natomiast określić dzienną dawkę pokarmu dla psa na podstawie kaloryczności karmy, którą podajemy oraz zapotrzebowania energetycznego naszego psa.
Znając idealną masę ciała naszego psa, jesteśmy w stanie obliczyć zapotrzebowanie na energię metaboliczną.

Poniższa tabela przedstawia przykładowe wyliczenia zapotrzebowania spoczynkowego w stosunku do masy ciała psa. Pamiętajmy jednak, że zapotrzebowanie spoczynkowe jest wartością energetyczną, którą pies potrzebuje, aby przeżyć, a w zależności od aktywności psa, to zapotrzebowanie wzrasta.

Masa ciała psa [kg]	Zapotrzebowanie spoczynkowe na energię [kcal]
1	70
2	118
3	160
4	198
5	234
10	394
20	662
30	897
40	1113

Na opakowaniach karm dla psów możemy znaleźć jej dawkowanie. Przede wszystkim powinniśmy je traktować bardziej, jako drogowskaz, a nie trzymać się go sztywno. Do każdego psa należy podejść indywidualnie i dostosować dawkowanie pod jego potrzeby. Istotne jest, aby obserwować psa, jego masę ciała, kondycję ciała, wypróżnianie oraz samopoczucie i pod tym kątem dopasowywać ilość podawanej karmy.

W przypadku stosowania diety BARF przyjmuje się, że pies powinien spożywać dziennie porcję w wielkości 2% jego masy idealnej. Czyli jeśli nasz pies waży 10 kg to dziennie powinien spożywać porcję w wielkości 200 g. Należy jednak pamiętać, że jest to dość ogólne wyliczenie i najważniejsze to obserwować psa, kontrolować jego masę ciała i w razie potrzeby modyfikować dawkę dzienną.
Dawka dzienna w diecie BARF może być uzależniona również od aktywności psa oraz od rasy.

Ile razy dziennie karmić psa?

Często wśród właścicieli psów można spotkać się z nawykiem, że psa wystarczy karmić tylko raz dziennie. Niestety jest to zdecydowanie za mało. Dorosłego psa powinno się karmić minimum dwa razy dziennie. Częstsze karmienie psa powoduje większy komfort trawienny, jak również behawioralny.

Częstość rozgraniczania posiłków jest również zależna od wieku zwierzęcia. Szczeniaki intensywnie rosną i rozwijają się, dlatego powinny spożywać posiłki zdecydowanie częściej niż dorosłe osobniki. Dobrze jest, jeśli szczeniaka karmimy minimum te 3 – 4 razy dziennie. Ważną kwestią jest również regularność. Podawanie pokarmu o stałych porach wpływa pozytywnie na zdrowie i kondycję psa.

Bardzo ważna w żywieniu psów, a o której za dużo się nie mówi, jest woda. Pies powinien mieć do niej stały dostęp.

Woda odgrywa kluczową rolę w organizmie, gdyż towarzyszy w wielu procesach biochemicznych podtrzymujących życie. Odpowiada również za transport substancji odżywczych w ciele zwierzęcia. Utrata już 10 – 15% wody może prowadzić do śmierci.

Co między posiłkami?

Między standardowymi posiłkami w ciągu dnia można podawać naszemu psu smakołyki. Oczywiście dotyczy to głównie tych psów, które są w dobrej kondycji. Jeśli przeprowadzamy kurację odchudzającą, to smakołyki powinny zejść na drugi plan.
Pamiętajmy również o jakości smakołyków. Przysmaki dla psa powinny być mięsne i bez zbędnych dodatków. Najlepiej się tutaj sprawdzi suszone mięso. Takie suszone mięso jest zarówno dobrze strawne, jak również bardzo smakowite dla psów.

Przysmaki przydają się, szczególnie gdy trenujemy naszego psa. Tresura, nauka odpowiednich zachowań czy sztuczek, zawsze jest skuteczniejsza, gdy nagradzamy przy tym psa. Smakołyki przydają się także podczas zabawy z psem. Psy posiadają również potrzeby intelektualne, dlatego wykorzystując przysmaki, możemy dla naszych czworonogów organizować różne zabawy. Doskonale do tego nadaje się mata węchowa lub kong, w którym możemy chować smakołyki, a pies musi kombinować, aby je zdobyć.

Kiedy należy zmienić karmę?

Problemem w przypadku psów karmionych słabą karmą jest to, że efekty nieprawidłowego żywienia nie są widoczne na zewnątrz od razu, a czasami nawet w ogóle. Często niestety zdarza się tak, że przy dłuższym podawaniu niezdrowej karmy, nagle pojawia się poważna choroba, na której leczenie może być już za późno. Dlatego ja zawsze powtarzam, że lepiej jest zapobiegać niż leczyć i to my jako opiekunowie psów powinniśmy przede wszystkim zrozumieć, jakie są właściwe potrzeby naszego pupila. Jeśli już wiemy, jaka jest dobra karma dla psa, przeanalizujmy skład obecnej, którą podajemy i przemyślmy czy na pewno jest ona odpowiednia.

Zdarza się jednak, że objawy nieprawidłowego żywienia u mniej odpornych psów są zauważalne. Objawów złej diety jest mnóstwo. Niektóre z nich to:

• słaba kondycja sierści, a w tym nadmierne linienie,
• choroby przyzębia,
• częste wypróżnianie,
• luźny stolec,
• reakcje alergiczne,
• wygryzanie sierści,
• otyłość lub utrata masy ciała.

Niektórych objawów złej diety nie zobaczymy na pierwszy rzut oka. Warto jest regularnie wykonywać badania krwi i moczu u naszego psa. Dzięki tym badaniom będziemy w stanie stwierdzić, czy naszemu psu coś dolega lub, czy cierpi na niedobory, któregoś składnika.

W jaki sposób zmienić karmę?

Niestety nie ma jednego schematu, w jaki sposób przestawić psa z karmy gorszej na lepszą. Tak naprawdę każdy pies to inny organizm, z innym metabolizmem i wrażliwością pokarmową. Są psy, u których nagła zmiana karmy nie wywoła żadnych niepokojących objawów, a są też takie, u których wystąpi biegunka oraz wymioty.

Pewne jest natomiast to, że praktycznie każda zmiana żywienia wywołuje tzw. stres pokarmowy u psa. Dlatego, jeśli nie jesteśmy pewni, jak nasz pies zareaguje, warto robić to stopniowo. Można mieszać starą karmę z nową. Na początku zaczynać od małych ilości nowej karmy i każdego dnia zwiększać, aż pies będzie jadł tylko i wyłącznie nową, lepszą karmę. Jeśli pies jest wybredny i nie chce nawet zasmakować nowej karmy, można próbować dosmaczać posiłek. Nie ma też jednej zasady, ile taki czas przejściowy powinien trwać. U jednego psa będzie to trwało tydzień, u innego miesiąc, a u kolejnego nawet kilka miesięcy. Wszystko zależy od organizmu psa i od tego, jak toleruje zmiany karmy.

Podsumowanie

Jako odpowiedzialni i świadomi opiekunowie psów musimy doskonale poznać potrzeby naszego pupila. Stosując zdrową dietę, zapewniamy naszemu psu zdrowie oraz dużą dawkę energii każdego dnia. Dodatkowo dbając o odpowiednie odżywienie naszego psa, możemy zaoszczędzić na kosztownym leczeniu weterynaryjnym oraz stresie zarówno naszym, jak i naszego czworonoga.

Autor: mgr inż. Marek Busza – dietetyk zwierzęcy

Autor artykułu jest dietetykiem zwierzęcym specjalizującym się w szeroko pojętej dziedzinie żywienia psów i kotów. Ukończył studia zootechniczne ze specjalnością żywienie zwierząt, na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej i Nauk o Zwierzętach Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Uzyskał tytuł mgr inż. zootechnik. Pracował w kilku firmach paszowych jako doradca ds. żywienia zwierząt gospodarskich. Ostatecznie postanowił poświęcić się zwierzętom domowym, a w szczególności doradztwie żywieniowym dla psów i kotów I stopnia.