Co jedzą króliki – czyli jak karmić królika domowego?

Wszystko co musisz wiedzieć o tym jak karmić króliki domowe?

Osoby, które niedawno zostały opiekunem królika lub zastanawiają się nad przygarnięciem uszatego pupila, zadają sobie pytanie, co jedzą króliki domowe? Otóż odpowiedź jest bardzo prosta. Najzdrowszym i najbardziej podstawowym pożywieniem dla królika jest soczysta trawa i zioła. Zioła i trawa zawierają bowiem wszystkich niezbędne składniki odżywcze, których potrzebuje królik do rozwoju i wzrostu. Niestety nie każdy ma dostęp do łąki lub do ogródka za domem, na którym mógłby paść swojego króliczka. Dlatego też paszą, która zastępuje królikowi prawdziwą łąkę jest specjalne siano dla królika, które często nazywane jest „króliczym chlebem”.

Wysokowartościowe siano powinno stanowić około 70-80% dziennej diety królika, kolejne 10% mogą mogą stanowić warzywa, a ostanie 10% granulat. Jeśli jednak całkowicie zrezygnujemy z warzyw i granulatu to nie będzie to poważny błąd z naszej strony.

Zatem najlepsza dieta dla królików powinna opierać się na bardzo dobrej jakości sianie, ziołach oraz wszelkiego rodzaju roślinach łąkowych. Należy podkreślić, że siano powinno być wysokowartościowe, co w praktyce oznacza to, że powinno być świeże i bezwzględnie nie powinno być podgniłe, gdyż tego typu pokarm może być trujący dla naszego pupila. Najlepszej jakości siano dla królika to takie, które suszy się w naturalnym słońcu na powietrzu, a nie w fabrycznych pomieszczeniach przy użyciu specjalnych suszarek. Jedynie suszone na słońcu siano będzie zawierało odpowiednio dużą ilość witaminy D, która wspomaga u królików proces wchłaniania wapnia.

Ważne jest również teren z jakiego pochodzi nasze sianko. Jeśli było to miejsce podmokłe lub bagniste to siano będzie zawierało małą ilości wapna, którego optymalna dla królika zawartość powinna mieścić się w granicach ok. 0,4-0,5%.

Zioła dla królika wpływają pozytywnie na proces trawienia, ale również znacznie zwiększają jego smakowitość. Wskazane jest również, aby w diecie królika znalazły się twarde składniki takie jak korzenie cykorii, mniszka czy słonecznika bulwiastego lub też drobne gałązki z drzew owocowych. Tego typu dodatki są odpowiedzialne za ścieranie się zębów naszego pupila.

Warto wspomnieć, że siano możemy podawać królikom bez ograniczeń. Jak już wspomnieliśmy wcześniej, oprócz siana dietę królika możemy wzbogacić o niewielki dodatek warzyw, owoców oraz nasion. Pokarm tego typu jest bardzo zbliżony do tego, który w naturalnym środowisku spożywają króliki dziko żyjące. W przypadku większości osobników taka dieta będzie w zupełności wystarczająca, jednak niektóre króliki mogą potrzebować nieco więcej dodatkowych kalorii. Wtedy z pomocą przychodzi nam karma dla królika w postaci wspomnianego już granulatu.

Należy pamiętać, że obowiązkowo należy zapewnić królikom stały dostęp do świeżej wody. Ale jaka to ma być woda? Jeżeli w naszym mieszkaniu czy domu pijemy bez przeszkód wodę bezpośrednio z kranu to możemy ją również podać królikowi bez obawy o jego zdrowie. Jeśli natomiast woda w naszym kranie jest zbyt twarda to wcześniej warto przelać ją przez filtr np. dzbankowy.

Ogólnie nie zaleca się podawania królikom wody mineralnej, którą możemy kupić w prawie każdym sklepie w plastikowych butelkach. Wyjątkiem od tej zasady może być przypadek, w którym to lekarz weterynarii zaleci nam stosowanie takiej wody jako forma kuracji np. w przypadku chorych nerek u królika. Wodę, którą podajemy naszemu pupilowi należy wymieniać na świeżą każdego dnia.

Jako właściciele królików powinniśmy wiedzieć, że dieta naszych podopiecznych nie musi być tak bardzo urozmaicona jak pokarm, który spożywamy sami. Nie ma takiej potrzeby, aby dostarczać królikom codziennej porcji świeżych warzyw i owoców, aby jego organizm otrzymał wszystkie niezbędne składniki odżywcze i witaminy. Układ pokarmowy królika jest bowiem przystosowany do tego, aby trawić pokarm bogaty we włókno, ale ubogi w węglowodany i tłuszcze. Jeśli królik dostanie siano, suszone zioła i wodę to będzie szczęśliwy i najedzony.

Siano w diecie królika

Dlaczego zwykłe siano dla królika jest tak istotne?

Przewód pokarmowy królika, a dokładnie jego ścianki są bardzo słabo umięśnione. Siano zawiera bardzo dużo włókna surowego (od 20% do 35 %), a od jego ilości zależy szybkość przejścia pokarmu przez przewód pokarmowy. Wysoka zawartość włókna powoduje, że żołądek i jelita królika pracują na okrągło. Siano równoważy proces fermentacji, do którego dochodzi w jelitach. W swoim naturalnym środowisku dzikie króliki żywią się podeschłymi trawami, dlatego też siano jest pełnowartościowym pokarmem również dla królika domowego. Z siana, oprócz włókna, królik pozyskuje takie składniki odżywcze jak: węglowodany, białko, tłuszcze oraz składniki mineralne. Dobrej jakości siano, które suszyło się na powietrzu w naturalnym słońcu dostarcza królikom potrzebnej witaminy D. Żucie siana sprawia, że królik ściera zęby trzonowe zachowując dzięki temu ich prawidłową długość.

Włókno zawarte w sianku przyczynia się też do zdrowego trawienia przez królika, jednak króliki, w porównaniu chociażby z krowami czy końmi, trawią włókno relatywnie słabo. Pomimo tego znaczny udział włókna w diecie króliczej jest kluczowy dla zachowania zdrowia tego „futrzatego” zwierzątka. Paradoksalnie to właśnie te niestrawione włókna odpowiadają za przesuwanie w jelitach papki pokarmowej i znacznie skracają czas jej zalegania.

Kolejną istotną funkcją siana jest to, że znacznie zmniejsza ryzyko powstania zatorów w przewodzie pokarmowym, które powoduje obecność włosów w żołądku królika. Podawanie zwierzętom odpowiedniej ilość siana jest niezbędne do utrzymania ich w dobrej formie.

Królik, któremu zapewnimy odpowiednią ilości świeżego siana nie będzie się nudził, ponieważ zajmie się na długi czas wynajdywaniem najdorodniejszych ździebełek i najlepszych ziół.

Wysokiej jakości sianko dla królika zawiera również kwiaty, różnorodne trawy i zioła. Charakteryzuje się intensywnym i przyjemnym zapachem. Warto przed podaniem królikowi siana sprawdzić czy nie jest przypadkiem zakurzone, co może świadczyć o tym, że jest stare lub było źle przechowywane. Takie siano nie nadaje się dla naszego pupila. Również produkt wilgotny lub spleśniały jest nie do przyjęcia, gdyż może doprowadzić do zatrucia naszego królika.

Najlepszym sposobem na podanie królikowi sianka jest specjalny paśnik lub koszyczek wiklinowy. Możemy również rozsypać nieco sianka po podłodze klatki, gdyż króliki lubią je jeść podane w taki sposób. Należy jednak pamiętać, że sianko znajdujące się na podłodze powinniśmy często wymieniać, gdyż bardzo szybko się brudzi

Co zrobić gdy królik nie je siana?

Czasami zdarza się, że nasz uszaty pupil z jakichś powodów nie chce jeść siana. Wtedy najlepiej ograniczyć podawanie innych pokarmów takich jak chociażby granulat. Dodatkowo należy zaopatrzyć się w inne rodzaje siana i spróbować podawać każde z nich.

Gdy to nie pomaga, możemy dodać do siana dodatkowe zioła, które wzbogacą swoim smakiem i intensywnym zapachem. Taką mieszankę należy odłożyć na dzień lub dwa w płóciennej torbie. Sianko przygotowane w taki sposób będzie o wiele bardziej atrakcyjne dla naszego królika.

Zioła w diecie królika

Zioła w diecie królików są równie kluczowym składnikiem co siano. Są to rośliny, które dostarczają królikom takich składników jak witaminy i minerały.

Zioła to po sianku drugi składnik diety króliczej w hierarchii ważności. Oprócz bogactwa witamin dostarczają królikom również sole mineralne, a wiele ich odmian wykazuje właściwości lecznicze. Poszczególne zioła mogą działać przeciwbakteryjne, inne pozytywnie wpływają na serce i układ oddechowy, a jeszcze inne sprawiają, że skóra i sierść wyglądają lepiej. Przy podawaniu ziół królikom należy zachować jednak pewien umiar, gdyż niektóre z nich mogą zaszkodzić pupilowi, gdy podajemy je w nadmiarze. 

Jeśli więc zależy nam na, aby dieta naszego uszatego przyjaciela była urozmaicona warto należy dosypać nieco ziół do siana każdego dnia.

Poniżej znajduje się lista ziół które możemy podawać królikom:

• babka szerokolistna,
• babka lancetowata,
• jeżówka,
• pokrzywa,
• mniszek lekarski,
• krwawnik,
• melisa,
• skrzyp,
• topinambur,
• mięta.

Jako urozmaicenie diety królika możemy stosować również liście drzew i krzewów. Najpopularniejsze z nich, które możemy znaleźć w sklepach zoologicznych to:

• porzeczki,
• liście brzozy,
• truskawki,
• leszczyny,

Kolejna grupa roślin, które są zalecane w diecie króliczej to kwiaty. Kwiaty podajemy w zależności od gatunku w formie samych płatków lub całego kwiatu wraz z łodygą. Do najpopularniejszych zaliczamy:

• nagietek,
• słonecznik,
• róża,
• bławatek,
• hibiskus,
• kocanka.

Warzywa w diecie królików 

Kolejnym elementem kompletnej diety królików są warzywa i zielenina, które są bogate w wiele niezbędnych składników odżywczych. Świeże warzywa zawierają dużą ilość wilgoci, która korzystnie wpływa na funkcjonowanie pęcherza moczowego oraz nerek. Duża ilości wody w pokarmie powoduje, że częstotliwość oddawania moczu jest większa, a wraz z moczem z organizmu królika usuwany jest nadmiar wapnia. Warto stosować warzywa z ekologicznych upraw, gdyż są one najzdrowsze i najbezpieczniejsze dla królików.

Warto pamiętać, że warzywa należy wprowadzać do jadłospisu królika stopniowo. Przed wprowadzeniem świeżych warzyw do codziennej diety królika najlepiej podawać mu siano przez przynajmniej 2 tygodnie. Siano wspomoże utrzymanie przewodu pokarmowego oraz florę bakteryjną w jelitach w odpowiednim stanie, dzięki czemu królik łatwiej przyzwyczai się do nowego pokarmu. Zaczynając przygodę z warzywami warto ją zacząć od jednego na raz. Każde nowe warzywo powinniśmy wprowadzać mniej więcej co 3-4 dni, obserwując przy tym królicze bobki. Jeśli zastosujemy się do zasady z sianem to wprowadzenie nowych warzyw nie powinno wywołać żadnych problemów ze zdrowiem uszatego pupila. Jeśli jednak zauważymy, że bobki stają się rzadsze i taki stan utrzymuje się przez kilka dni to warto usunąć warzywo, którego spożywanie wywołuje niekorzystne zmiany. Zbyt szybkie wprowadzenie warzyw w zbyt dużych ilościach może wywołać biegunki. 

Młode króliki mogą spożywać warzywa dopiero po ukończeniu 4 miesiąca życia. W ich przypadku zasada stopniowego wprowadzanie warzyw jest szczególnie istotna, gdyż ich układ pokarmowy jest znacznie bardziej wrażliwy niż u dorosłych osobników. 

Pojawia się coraz więcej opinii, według których główną przyczyną pojawiających się u królików problemów z żołądkowo-jelitowych jest spożywanie pokarmów bogatych w cukier i skrobię, gdyż wpływają one na zmianę pH w jelicie ślepym. W związku z tym, powinniśmy usunąć z diety królika rośliny strączkowe takie jak fasola, groszek, ale również ziemniaki. 

Świeże warzywa stanowią ważną część (około 10 %) diety Twojego królika ponieważ zapewniają one dodatkowe składniki odżywcze niezbędne dla uszatych przyjaciół.  Szacuje się, że około 75 % z podawanych królikom warzyw powinny stanowić zielone warzywa liściaste (zielenina). Reszta to warzywa korzeniowe, które są mniej pożądane ze względu większą zawartość skrobi i cukru.

Zielone warzywo liściaste, o ile jest bezpieczne dla konia i człowieka, jest też bezpieczne dla królika. Dzienna dawka zieleniny dla królików to zawartość około 1 szklanki na 0.9 kg masy ciała królika podawana jednorazowo lub podzielona na kilka karmień w ciągu dnia.

Wiele rośliny, w tym warzywa, zawiera związki chemiczne zwane alkaloidami.  Są to łagodne toksyny, które chronią rośliny w ich naturalnym środowisku. Najbardziej znanym w Polsce tego typu związkiem jest kwas szczawiowy, który jest zupełnie nieszkodliwy dla ludzi i zwierząt, gdy spożywany jest w małych ilościach. Większość podawanych królikom warzyw ma bardzo niską lub wręcz zerową zawartość kwasu szczawiowego. Istnieje jednak kilka warzyw takich jak chociażby pietruszka, kapustą sarepska czy szpinak, które charakteryzują się wyższą zawartością kwasu szczawiowego. 

Spożywanie dużej ilości pokarmów bogatych w kwas szczawiowy może po pewnym czasie doprowadzić do mrowienia skóry czy, w ekstremalnych przypadkach, uszkodzenia nerek. Nie musimy jednak całkowicie eliminować tego typu pokarmów z diety, a jedynie ograniczyć ich ilość. Ogólnie zaleca się podawanie dorosłym królikom od 3 do 6 rodzajów zielonych warzyw liściastych każdego dnia, przy czym tylko jedno z nich powinno być z grupy zawierającej większą ilość kwasu szczawiowego. Należy pamiętać, że warzywa, a szczególnie te z większą ilością kwasu szczawiowego, powinniśmy zmieniać w diecie każdego tygodnia. Taka różnorodność będzie bardzo korzystna dla każdego królika. 

Lista warzyw ze stosunkowo dużą zawartością kwasu szczawiowego: 

Królikom należy podawać tylko rodzaj z tej grupy dziennie.

• pietruszka,
• kapustą sarepska,
• szpinak,
• botwina, 
• boćwina,
• liście rzodkiewki,
• młode pędy i kiełki roślin.

Lista warzyw liściastych ze stosunkowo niską zawartością kwasu szczawiowego:

• Rukola
• Nać marchwi
• Cykoria 
• Koper włoski (liście i bulwa)
• Roszponka
• Sałata rzymska
• Mięta
• Bazylia
• Kolendra
• Liście rzepy
• Liście kopru
• Rzepa

Lista warzyw korzeniowych, które powinny stanowić jedynie około 15% całkowitego posiłku warzywnego:

• Marchew
• Papryka
• Brokuły
• Seler
• Dynie
• Kalarepa
• Brukselka
• Kabaczek
• Pasternak

Owoce w diecie królika

Ze względu na swoja smakowitość owoce dla królika stanowią niezwykle łakomą przekąskę, jednak większość z nich jest bardzo kaloryczna i powinny stanowić jedynie dodatek do diety, a nie jej trzon.

Owoce należy podawać jedynie jako przysmak w niewielkich ilościach. W zupełności wystarczy jeśli zrobimy to 2 do 3 razy w tygodniu po kilka sztuk lub plasterków. Króliki są w stanie same ograniczyć się w spożywaniu owoców, więc musimy to robić za nie. Ze względu na fakt, iż są to pokarmy wysokokaloryczne zwierzęta te instynktownie będą się nimi zajdały. Ogólnie owoce podajemy bez pestek, gdyż niektóre z nich mogą być dla królików trujące. Należy również unikać awokado, które również może być trujące dla tych uszatych zwierzątek. 

Generalnie owoce mogą być niezastąpione w budowaniu więzi z naszym podopiecznym królikiem, gdyż stanowią bardzo niezwykle pozytywny bodziec, który nasz uszaty przyjaciel zapamiętuje. Jednakże dla funkcjonowania organizmu jak i przewodu pokarmowego królika nie są niezbędne. 

Lista przykładowych owoców w diecie królika:

• Gruszki
• Ananasy (bez skóry)
• Śliwki (bez ogonka)
• Banany
• Truskawki (razem z liśćmi)
• Jabłka (bez ogonka)
• Maliny
• Morele (bez pestek)
• Kiwi
• Brzoskwinie (bez ogonka)
• Śliwki (bez ogonka)
• Papaje
• Mango (bez pestek)
• Melony

Granulat w diecie królika

Granulat to nic innego jak komercyjna, gotowa karma dla królików. Taki pokarm powinien przede wszystkim charakteryzować się dużą zawartością włókna. Pokarm dla królików w granulacie dostarcza białko, energię, witaminy i minerały. Warto upewnić się, że suchy pokarm, który podajemy naszym królikom zawierał przynajmniej 20 % włókna. Włókno surowe, inaczej błonnik obejmuje sumę substancji włóknistych (celuloza, lignina, częściowo hemicelulozy), opornych na działanie enzymów trawiennych przewodu pokarmowego. Zawartość błonnika w granulacie nie tylko powinna wynosić co najmniej 20 %, ale powinna być również większa od zawartości białka. Przyjmuje się, że optymalna zawartość białka w karmie dla dorosłych królików powinna wahać się w granicach 12-15%, tłuszczu nie powinna być większa niż 3%, a wapnia mieścić się pomiędzy  0,5-0,8%.

Granulat nie powinien stanowić podstawy diety króliczej, a ma być jedynie jej uzupełnieniem. Jak już wspomnieliśmy powyżej optymalna dieta królików powinna opierać się na sianie i ziołach. Stosunek granulatu w całkowitej diecie powinien wynosić nie więcej niż 10 %. Podawanie królikom granulatu powinno być limitowane, gdyż zbyt duża jego ilość może nie tylko doprowadzić do problemów żołądkowych, ale może również zaszkodzić zębom, których zdrowy stan jest kluczowy dla każdego królika. To w jakich ilościach podajemy ten rodzaj pokarmu zależy również od indywidualnych predyspozycji każdego królika, ponieważ zalecana dawka może czasami okazać się zbyt duża, co może w konsekwencji doprowadzić do otyłości. 

Pojawiają się głosy o kompletnym wyeliminowaniu granulatu z króliczego jadłospisu, jednak zdania na ten temat są podzielone. Całkowite wyeliminowanie pelletu z diety królika wiąże się z tym, że będziemy musieli uzupełnić kalorie innym rodzajem pożywienia. Raczej nie zaleca się usuniecia z diety granulatu w przypadku bardzo młodych królików oraz tych starszych, gdyż w ich przypadku pożywienie powinno być dość kaloryczne, aby utrzymać odpowiednią wagę. Zawsze warto jest skonsultować się z lekarzem weterynarii, zanim zdecydujemy się na całkowite wyeliminowanie granulatu z diety. W przypadku zdrowych królików warto sięgać po granulaty nie zawierającego zbóż. Jedynie w przypadku ciąży lub rekonwalescencji karma zawierająca zbóż może być wskazana.