Golden Retriever – wszystko co warto wiedzieć o tej rasie

Golden retriever

Apogeum mody na golden retrievera w Polsce przypadło na przełom wieków XX i XXI. Była to rasa tak popularna, że na wystawach psów rasowych, organizowanych przez Związek Kynologiczny w Polsce, trzeba było oceniać ją na dwóch ringach. Powstało wiele hodowli goldenów, sprowadzono ich też sporo z zagranicy. Obecnie pogłowie rasy nie jest już tak liczne, choć goldeny nadal są lubiane i znajdują chętnych.

Rys historyczny

Za twórcę rasy uważany jest brytyjski arystokrata, Dudley Marjoribanks, lord Tweedmouth. Legenda głosi, że w 1858 roku wypoczywał on w Brighton nad kanałem La Manche, a w tym samym czasie gościł tam rosyjski cyrk, w którym prezentowano pokazy psów o żółtej maści. Tak się spodobały lordowi, że odkupił owe psy, zabrał do swojej posiadłości i to właśnie one miały dać początek dzisiejszym goldenom. Historia ta mogłaby brzmieć wiarygodnie, gdyby nie pewien szkopuł. Otóż psy te były owczarkami, tymczasem golden retriever jest psem nie pasterskim, nie zaganiającym, a typowo myśliwskim – aporterem (ang. retrieve – odzyskiwać, tu: przynosić). Bardziej prawdopodobne jest zatem, że lord kojarzył dość eksperymentalnie różne psy myśliwskie, znajdujące się w jego psiarni. Możliwe jest też, że pewną rolę odegrał tu zwykły przypadek. Jest natomiast prawdą, że w tamtych czasach modne w Anglii były czarne psy myśliwskie, zaś Tweedmouth lubił psy jasne. Nabył więc żółtego krótkowłosego psa aportującego, którego następnie skrzyżował z posiadanymi sukami spaniela. Ich potomstwo było kojarzone z żółtymi aporterami i z mahoniowymi seterami irlandzkimi. Uzyskano żółtokremowe psy o wybitnych zdolnościach aporterskich, a zapotrzebowanie na takowe rosło z uwagi na dynamiczny rozwój broni palnej pod koniec XIX wieku. W ciągu kolejnych dziesięcioleci wykształciła się rasa, której przedstawiciele stali się protoplastami współczesnych golden retrieverów.

Wygląd

Golden retriever jest psem więcej niż średniej wielkości, o dość masywnej, ale proporcjonalnej budowie i harmonijnym ruchu. Waży od 25 do 35 kg, niekiedy nieco więcej, przy wysokości w kłębie 56 – 61 cm (psy) i 51 – 56 cm (suki). Głowa dość szeroka, z dobrze zaznaczonym przełomem czołowo – nosowym (stopem). Klatka piersiowa szeroka, przedpiersie rozbudowane, grzbiet prosty, ogon stanowi przedłużenie jego linii. Ma piękną, długą i lśniącą szatę o umaszczeniu od jasnokremowego (ecru) do złotego. Może mieć (choć nie jest to pożądane) niewielkie białe znaczenie na przedpiersiu. Oczy ciemnobrązowe, nos czarny. Uwaga: w okresie zimowym nos może nieco się rozjaśnić, ale nie jest to wadą. Natomiast nie są dopuszczalne jasne plamki, wynikające z niedopigmentowania nosa. Sylwetka suki jest lżejsza i delikatniejsza niż psa.
W Ameryce goldeny są nieco inne w typie niż europejskie; różnią się zasadniczo kształtem głowy (niezaznaczony stop, w przeciwieństwie do standardu FCI), a także umaszczeniem, które jest tam ciemniejsze, w odcieniu starego złota.

Zachowanie i charakter

Golden retriever jest psem bardzo przyjacielskim, zrównoważonym, o łagodnym usposobieniu, niezwykle przywiązującym się do opiekuna. Źle znosi samotność i rozłąkę, potrzebuje stałego bliskiego kontaktu z człowiekiem, dlatego nie nadaje się do trzymania w kojcu. Jest doskonałym psem dla rodzin z dziećmi, które uwielbia. Jest bardzo inteligentny, chętnie się uczy, a jego szkolenie jest na ogół łatwe i przyjemne.

Jest to rasa dość duża, potrzebująca – jako myśliwska – sporo ruchu, dłuższego spaceru raz dziennie, a przy odpowiedniej temperaturze także kąpieli. „Specjalnością” myśliwską goldena jest aportowanie ptactwa z wody, kocha on pływać i jeżeli nie jest psem myśliwego, może przynosić z wody zabawki. Generalnie chce się przypodobać opiekunowi i chętnie wykonuje wszystkie jego polecenia. Muszą one być wydawane spokojnym tonem. Golden jest bardzo wrażliwy na karcenie i podniesiony głos jest absolutnie niewskazany.

Inteligencja i pojętność goldena sprawiły, że jest to rasa chętnie szkolona do pomocy osobom niepełnosprawnym, zwłaszcza jako przewodnik niewidomych. Doskonale sprawdza się też w dogoterapii, w pracy z osobami z autyzmem, a także jako poszukiwacz zasypanych w ruinach i wykrywacz narkotyków, np. na lotniskach.

Nie należy jednak zapominać, że jest to pies przede wszystkim myśliwski, obdarzony silnym instynktem aportowania. Może to być przyczyną kłopotów na spacerach, kiedy pies podejmie z ziemi coś niepożądanego, choćby starą kość lub martwego ptaka. Jeżeli – co w takiej sytuacji może się zdarzyć – pies zje „zdobycz”, może skończyć się to poważnymi konsekwencjami pokarmowymi. Dlatego, zanim oduczymy goldena brania do pyska wszystkiego, co mu się spodoba, lepiej wyprowadzać go na spacer w kagańcu.

Zdrowie i pielęgnacja

Golden retriever jest rasą odporną na warunki atmosferyczne i na ogół zdrową. Należy jednak dbać o jego kondycję. Przede wszystkim nie powinien on być zbytnio forsowany w trakcie wzrostu, nie może też zostać zatuczony. Najbardziej odpowiednie jest żywienie karmą dobrej marki, specjalną dla psów ras dużych, właściwą do wieku. Wówczas nie jest już konieczna suplementacja preparatami witaminowo – wapniowymi, bowiem karma taka jest prawidłowo zbilansowana. Suplementy są niezbędne jedynie przy żywieniu naturalnym.

Goldeny – niestety – mają tendencje do gubienia włosa i wymagają szczotkowania, przeciętnie dwa razy w tygodniu. W okresie linienia, zazwyczaj dwa razy w roku, czesanie jest konieczne codziennie. Wiele psów może linieć przez cały rok, jeżeli w mieszkaniu jest zbyt ciepło.

Należy systematycznie wycinać nadmiar sierści spomiędzy poduszek i jeżeli pies sam nie ściera pazurów, co pewien czas je skracać za pomocą gilotynki. Niewprawny właściciel powinien poprosić o pomoc lekarza weterynarii lub doświadczonego hodowcę, gdyż zbyt krótkie przycięcie pazura może uszkodzić naczynia krwionośne.

Kąpiel w domu wskazana jest wówczas, kiedy pies „uperfumuje się” w nieczystościach. Nie należy kąpać go zbyt często, używając nawet najlepszych psich szamponów, aby nie zaburzać pH skóry. Niewskazane jest kąpanie psa na dzień przed wystawą, bowiem sierść nie zdąży odzyskać blasku, a matowa jest niemile widziana.

Golden ma zwisające uszy, do tego – jak już wiemy – uwielbia pływać. Wilgoć i zasłonięty kanał uszny, w połączeniu z temperaturą ciała, stwarzają warunki wręcz idealne dla rozwoju grzybicy. Jest ona bardzo trudna do zwalczenia, dlatego trzeba systematycznie czyścić psu uszy za pomocą odpowiednich preparatów, wskazanych przez lekarza weterynarii.

Najczęstsze choroby

Decydując się na zakup szczenięcia golden retrievera należy zwrócić uwagę na organizację kynologiczną, w której zrzeszona jest hodowla. Związek Kynologiczny w Polsce, w trosce o prawidłowy rozwój i zdrowie psów, oprócz standardowej procedury uzyskiwania przez psy i suki uprawnień hodowlanych, wprowadził w niektórych rasach obowiązek prześwietlenia stawów biodrowych w kierunku dysplazji. Dotyczy on także wszystkich retrieverów. Do hodowli dopuszcza się zwierzęta z wynikiem prześwietlenia A, B lub C, przy czym osobnik, posiadający wynik C, może być kojarzony wyłącznie z osobnikiem, mającym wynik A lub B (wolny od dysplazji). Zawsze należy prosić hodowcę o okazanie wyniku badań rodziców miotu, z którego chcemy kupić szczenię.

U psów większych ras występuje podwyższone ryzyko wystąpienia skrętu żołądka. Jest to bardzo niebezpieczne schorzenie, wymagające natychmiastowej interwencji chirurgicznej, bez której zwykle kończy się śmiercią. Zapobieganie skrętowi polega na podawaniu dziennej racji pokarmowej w dwóch, a nawet trzech porcjach. Po posiłku pies musi przynajmniej przez godzinę odpocząć. Jedzenie nie może stać w misce, jeżeli pies nie zje wszystkiego w ciągu dziesięciu minut, miskę trzeba zabrać. Natomiast dostęp do wody pies musi mieć przez całą dobę.

Niekiedy u goldenów występuje schorzenie dziedziczne oczu – postępujący zanik siatkówki (PRA – Progressive Retinal Atrophy). W Polsce nie ma wprawdzie obowiązku badania psów i suk w tym kierunku, jednak dobrzy hodowcy wykonują badania przed kryciem. Według aktualnej wiedzy medycznej PRA jest dziedziczone za sprawą obecności autosomalnego genu recesywnego. Oznacza to, że obydwoje rodzice psa, który dotknięty jest tym schorzeniem, są przynajmniej jego nosicielami. Jeżeli pies otrzymał ów gen tylko od jednego z rodziców, nie będzie chory, ale jest jego nosicielem i nie powinien być używany do rozrodu. W wielu krajach istnieje obowiązek badań genetycznych i osobniki, będące nosicielami, wykluczane są z hodowli.

Użytkowość łowiecka a tytuły

Zadaniem retrievera w łowisku jest przyniesienie myśliwemu zestrzelonej zwierzyny, zarówno z wody, jak i z lądu. Dobrze pracujący golden retriever charakteryzuje się spokojem i opanowaniem na stanowisku, naturalną umiejętnością odszukania zestrzałka, dobrym wiatrem, wytrwałością, aportem możliwie najkrótszą drogą do myśliwego i zdolnością zapamiętywania miejsca upadku zestrzałka (marking). Oprócz tego musi się wykazać całkowitym posłuszeństwem, a przede wszystkim odpowiednią reakcją na strzał. Psy poddawane sprawdzianowi użytkowości łowieckiej po raz pierwszy muszą być obowiązkowo ostrzelane. Lękliwe odpadają z dalszej konkurencji.

Sprawdzenie indywidualnych naturalnych predyspozycji łowieckich psa, bez wcześniejszego przygotowania, przeprowadza się na próbach, w których uczestniczą psy i suki od wieku 9 miesięcy do ukończenia 24 miesięcy życia. Później pies może brać udział w indywidualnej ocenie pracy łowieckiej dla retrieverów. Ta ocena ma wpływ na stopień dyplomu użytkowości – Io, IIo lub IIIo.

Golden retriever jest rasą z obowiązkiem pracy. Oznacza to, że aby pies mógł otrzymać tytuł Międzynarodowego Championa Piękności (CIB), musi zaliczyć ocenę pracy łowieckiej z dyplomem minimum IIo, a oprócz niej, w odstępie jednego roku i jednego dnia, uzyskać od dwóch różnych sędziów na międzynarodowych wystawach psów rasowych w Polsce i za granicą dwa wnioski na Międzynarodowego Championa Piękności. Psy, które nie mają zaliczonej oceny użytkowości, mogą otrzymać tytuł Międzynarodowego Championa Wystawowego (CIE) po uzyskaniu czterech wniosków z czterech wystaw, od trzech różnych sędziów. Przynajmniej jeden z tych wniosków (ale najwyżej dwa) musi pochodzić z kraju zamieszkania psa. Czas pomiędzy pierwszym i ostatnim wnioskiem musi wynosić minimum jeden rok i jeden dzień.

Do uzyskania tytułów krajowych (także w innych krajach) użytkowość łowiecka nie jest obowiązkowa. Warto jednak pokierować goldena w stronę jego wrodzonych zdolności i umiejętności; ceryfikat pracy umożliwia zgłoszenie go na wystawę do klasy użytkowej, gdzie konkurencja jest zazwyczaj najmniejsza.

Żywienie

Golden retriever nie wymaga specjalistycznego żywienia. Można mu podawać posiłki domowe z suplementami (koniecznie pod nadzorem lekarza weterynarii) lub gotowe karmy dobrej marki. Kupowanie tanich karm w hipermarketach nie jest dobrym rozwiązaniem, gdyż takie karmy produkowane są z najpośledniejszych surowców, z dużym dodatkiem wypełniaczy i małą ilością białka. Karmy renomowane mają znacznie lepszy skład i są lepiej przyswajane przez psa.

Mając na uwadze ryzyko wspomnianego wyżej skrętu żołądka, należy podawać dzienną porcję karmy w dwóch lub trzech porcjach. Pies musi mieć stały dostęp do wody.

Nie podajemy psom kości, szczególnie z drobiu i dziczyzny. Rozpadają się one na drzazgi, które mogą doprowadzić do przebicia jelita. Nie karmimy przy stole i nie dajemy resztek, których sami nie zjedliśmy – psi żołądek nie lubi przypraw. W sklepach zoologicznych można kupić smakołyki dla psów, są one znacznie bardziej odpowiednie niż „ludzkie” łakocie, które mogą skutkować ciężkim zatruciem lub nawet śmiercią, np. czekolada.

Zalety i wady Golden Retrievera

Niewątpliwymi zaletami tej rasy są: jego życzliwość dla wszystkich, brak agresji i przyjacielskie nastawienie do dzieci. Te cechy sprawiają, że golden jest jedną z najlepszych ras rodzinnych. Jest też pozytywnie nastawiony do innych zwierząt, może żyć w zgodzie z innymi psami i kotami. Jest prosty i łatwy w ułożeniu, nadaje się nawet dla osoby niedoświadczonej. Może mieszkać zarówno w bloku, jak i w domu z ogrodem; jeżeli zapewnimy mu odpowiednią dawkę ruchu, nie będzie niszczył i nie „rozniesie” mieszkania. Za to chętnie będzie się pakował do naszego łóżka, bowiem ma ogromną potrzebę bliskości z człowiekiem.

Ta potrzeba bliskości sprawia, że golden nie może długo zostawać sam w domu. Samotność znosi bardzo źle. Bywa też niepohamowanym żarłokiem i należy uważać, aby go nie zatuczyć. Ma tendencje do nadwagi, która wpływa negatywnie na stawy i kręgosłup psa.

Dość kłopotliwe jest gubienie sierści, którą wszędzie widać, zwłaszcza na ciemnych tkaninach. Dlatego goldena trzeba systematycznie czesać w celu usunięcia martwego włosa. Nie należy też przegrzewać mieszkania, aby pies nie liniał cały rok.

Z uwagi na przyjazne nastawienie do całego świata, golden nie nadaje się do stróżowania i obrony. Za to dobrze poradzi sobie z niektórymi psimi sportami. Toru agility wprawdzie nie pokona w tak ekspresowym tempie jak np. border collie, ale zrobi to dokładnie i z dostojeństwem.

Dla kogo jest Golden Retriever?

Przede wszystkim jest to doskonały towarzysz myśliwego, który poluje na ptactwo i drobną zwierzynę. Jeżeli trafi do domu bez myśliwego, będzie wspaniałym psem rodzinnym, kochającym dzieci. Do późnych lat jest wesołym, skorym do zabawy psem.

Najlepiej, jeżeli w domu stale przebywa choć jedna osoba, np. niepracująca zawodowo mama, aby pies miał stale towarzystwo. Jeżeli rodzina prowadzi dom otwarty, golden będzie bardzo szczęśliwy; kochając wszystkich ludzi będzie się cieszył z każdej wizyty i domagał się pieszczot.

Wyposażeniem goldena jest legowisko, usytuowane najlepiej tak, aby pies widział z niego wszystkich domowników. Musi ono być na tyle duże, żeby pies mógł się swobodnie „wyciągnąć” i wykonane z materiału łatwego do utrzymania w czystości, zwłaszcza mając na uwadze skłonności do linienia. Poza tym dwie miski – na karmę i na wodę, obroża, mocna skórzana smycz, kaganiec (jako zabezpieczenie przed chwytaniem śmieci i ewentualnie na podróż środkami komunikacji publicznej) i zabawki, zwłaszcza drewniane lub gumowe aporty oraz piłka, w którą może grać z dziećmi.

Wzorzec rasy

Wzorzec FCI nr 111 /28.10.2009
GOLDEN RETRIEVER
Kraj pochodzenia: Wielka Brytania
Data publikacji obowiązującego wzorca: 28.07.2009
Użytkowanie: Pies myśliwski.
Klasyfikacja FCI:
Grupa 8 – Aportery, płochacze i psy dowodne.
Sekcja 1 – Aportery.
Podlega próbom pracy.

WYGLĄD OGÓLNY:
Harmonijny, zrównoważony, aktywny, mocny, zwarty; krzepki o łagodnym wyrazie.
ZACHOWANIE – TEMPERAMENT:

Potulny, inteligentny; posiada naturalną zdolność do pracy; łagodny, przyjazny i pewny siebie.
GŁOWA: Wyważona i dobrze rzeźbiona.

Mózgoczaszka:
Czaszka: Szeroka, ale nie przesadnie; dobrze osadzona na szyi.
Stop: Dobrze zaznaczony.

Trzewioczaszka:
Nos: Najlepiej czarny.
Kufa: Mocna, szeroka i głęboka. Długość kufy jest w przybliżeniu równa długości od stopu do potylicy. Szczęki/uzębienie: Mocne, z idealnym, regularnym i kompletnym zgryzem nożycowym, tzn. siekacze górne przykrywają siekacze dolne i stykają się z nimi ściśle oraz są osadzone prostopadle do szczęk. Oczy: Ciemnobrązowe, dobrze rozstawione, powieki ciemne.
Uszy: Średniej wielkości, osadzone mniej więcej na poziomie oczu.
SZYJA: Dobrej długości, bez podgardla, muskularna.
TUŁÓW: Wyważony.
Grzbiet: Prosty.
Lędźwie: Mocne, umięśnione i krótkie.
Klatka piersiowa: Głęboka. Żebra daleko zachodzące, dobrze wysklepione.
OGON: Osadzony i noszony równo na linii grzbietu, sięgający stawu skokowego, nie powinien zawijać się na końcu.

KOŃCZYNY:
Kończyny przednie: Proste, o mocnym kośćcu.
Łopatki: Długie, skierowane do tyłu.
Ramiona: Tej samej długości co łopatki; kończyny dobrze ustawione pod tułowiem.
Łokcie: Przylegające.
Łapy: Okrągłe, kocie.
Kończyny tylne: Mocne i umięśnione.
Stawy kolanowe: Dobrze kątowane.
Podudzia: Mocne.
Stawy skokowe: Nisko osadzone, widziane od tyłu proste, nie są zwrócone ani do wewnątrz, ani na zewnątrz. Krowia postawa niepożądana.
Łapy: Okrągłe, kocie.
CHÓD: Silne, energiczne. Kończyny, widziane z przodu i z tyłu, proste. Długi i swobodny wykrok. Nie porusza się „hackney’em” (z wysokim podnoszeniem przednich nóg)
OKRYWA WŁOSOWA:
Włos: Gładki lub falisty z dobrymi „piórami”, z gęstym, wodoodpornym podszerstkiem.
Umaszczenie: Dowolny odcień złotego lub kremowego, nie czerwone, ani mahoniowe. Dopuszczalne małe, białe znaczenie na przedpiersiu.

WZROST I WAGA:
Wysokość w kłębie: psy 56 – 61 cm (22 – 24 cale), suki 51 – 56 cm (20 – 22 cale)
WADY: Wszelkie odstępstwa od powyższego wzorca powinny być traktowane, jako wady i oceniane w zależności od ich stopnia oraz wpływu na zdrowie, sprawność i dobre samopoczucie psa i zdolności do wykonywania pracy, do której był przeznaczony.
WADY DYSKWALIFIKUJĄCE:
Agresja lub wyraźna lękliwość
Psy wykazujące wyraźne wady fizyczne lub zaburzenia charakteru powinny być dyskwalifikowane.
N.B. Samce muszą mieć dwa normalnie rozwinięte jądra w pełni wyczuwalne w mosznie

Autor: Iwona Czechowska – sędzia kynologiczny i hodowca psów.

Członek Związku Kynologicznego w Polsce i hodowca jamników długowłosych miniaturowych i szorstkowłosych króliczych od 1993 (hodowla Tetris), sędzia kynologiczny jamników od 2001, asystent kynologiczny pracy psów myśliwskich od 1997. Wyhodowane m.in. Zwycięzca Świata, Zwycięzca Europy, wiele championów krajowych – polskich i zagranicznych, oraz międzynarodowych, dyplomy jamników użytkowych wyłącznie I stopnia.